Als je lever is beschadigd met littekens, stijgt de bloeddruk in de bloedvaten in de lever. Deze verhoogde druk kan leiden tot vochtophoping in de buik. Dit is, simpel gezegd, wat men verstaat onder ascites.

Het diagram toont de buik ① en de zes organen die zich in de buik bevinden.
De lever ②, de maag ③ en nog enkele andere organen worden samengehouden in het buikvlies ④. Het buikvlies beschermt en ondersteunt de organen en laat hen ook toe wat te bewegen bij het uitvoeren van hun specifieke taak.

In een gezonde lever wordt een deel van het bloed aangevoerd via de poortader ⑤.
Dit bloed stroomt rechtstreeks door de lever en wordt daar gezuiverd en gefilterd vooraleer het verder stroomt naar het hart.

Maar, als de lever werd beschadigd door cirrose ⑥, kan het bloed niet snel genoeg doorstromen en bijgevolg begint de druk in de lever en in de bloedvaten in de lever te stijgen. 

Als de druk een bepaald niveau bereikt zal hij vocht uit de lever en de bloedvaten drukken, dwars door het buikvlies tot in de buikholte.

In het beginstadium zal de vochtophoping minimaal zijn en kan je het probleem makkelijk over het hoofd zien.

Als je dokter denkt dat je aan ascites lijdt, zal hij een echografie of een CT-scan laten uitvoeren om zijn diagnose te bevestigen.

Als de zwelling echter een bepaald niveau bereikt, zijn er duidelijke symptomen.

• Je kan een zwaarwegende doorzakking rond je middel zien of voelen. 
• Ook zal je zien dat je buik in ongewone golven beweegt als je erop duwt of met je vinger in prikt.

Als je denkt dat je een van de volgende symptomen ondervindt, meldt dit dan aan je dokter, want het zou kunnen gerelateerd zijn aan leverproblemen:

• Een gezwollen of uitgezette buik
• Gezwollen benen
• Snel kneuzingen (blauwe plekken) oplopen
• Veranderingen aan de navel
• Gemis aan eetlust
• Plotse gewichtstoename
• Moeilijke ademhaling (in het bijzonder als je neerligt)
• Opgeblazen gevoel
• Buikpijn
• Maagzuur of indigestie
• Misselijkheid en braken
• Koorts en buikpijn (mogelijke ontsteking)

Zout verminderen

Ons lichaam bevat veel water dat van nature uit relatief zout is, ongeveer zoals het zeewater.

Als je veel zout zou gebruiken in je dieet, zal je lichaam reageren door extra water op te houden om alzo het zoutgehalte op peil te houden. Door minder zout te gebruiken, zal je op natuurlijke wijze wat van dit water verliezen.

Minder zout in je dieet is zeer doeltreffend om ascites te verminderen.

Zout kan op diverse manieren voorkomen in je dieet en sommige zijn niet zo vanzelfsprekend. De volgende voorstellen kunnen je helpen om het zout in je dieet beter onder controle te houden.

Nuttige tips om minder zout te gebruiken:

• Lees de etiketten op het voedsel en de drank die je koopt. Zout, of natrium, moeten duidelijk vermeld zijn.
• Tracht zo veel mogelijk vers voedsel te gebruiken. Verwerkt voedsel (voedsel dat werd behandeld of bereid) bevat meestal meer zout.
• Vermijd zout toe te voegen als je aan tafel zit.
• Vermijd zoveel mogelijk soep in brik of blik.
• Groenten in blik, gebakken bonen inbegrepen, bevatten meestal veel zout. Zoek een product met een laag zoutgehalte of een dat helemaal geen zout bevat. Diepgevroren groenten hebben een laag zoutgehalte en zijn een goed alternatief.
• Gerookte vis en vis in blik, zalm, tonijn en gepekelde pilchards inbegrepen, bevatten veel zout. Gebruik liever verse vis, of vis in blik in bronwater.
• Vermijd gezouten vlees zoals hesp, spek, worst en salami. Gebruik liever koud gekookt vlees, gevogelte of eieren. 
• Vette harde kaas is een uitstekende bron van proteïne. Neem het dus zeker op in je dieet, maar gebruik het niet dagelijks want het heeft een hoog zoutgehalte.
• Kies voor ongezouten boter.

Wil je nog wat meer weten over dit onderwerp, vraag dan advies aan je dokter, verpleger of diëtist.

Diureticum (soms ook wel plaspil genoemd)

Enkel en alleen je dieet aanpassen zal waarschijnlijk niet voldoende zijn en soms zal je dokter je dan een diureticum-behandeling voorschrijven.

Sommige van deze producten controleren het hormoon aldosterone. Dit hormoon regelt het zoutgehalte in je lichaam.

Het diureticum helpt om zowel het overtollig zout als het overtollig water uit ons lichaam te verwijderen.

Je doet de diureticum-behandeling best in de ochtend, om alzo frequent toiletbezoek tijdens de nacht te vermijden.

Paracentesis

Als het verminderen van het zoutgebruik in je dieet en de diureticum-behandeling nog steeds niet voldoende zijn, dan kan via drainage, grote hoeveelheden vocht uit de buik verwijderd worden. 

De behandeling gebeurt onder lokale anesthesie, je bent dus wakker maar je zal geen pijn voelen. Bij de behandeling wordt een naald in de buik ingebracht en wordt de vloeistof uitgezogen. Tijdens de behandeling bestaat een klein risico op ontsteking, zodat je tezelfdertijd wat antibiotica krijgt toegediend.

Deze behandeling wordt enkel uitgevoerd als het nodig is om grote hoeveelheden vloeistof te verwijderen. 

TIPS (transjugulaire intrahepatische portosystemische shunt)

Bij deze behandeling wordt het bloed, dat normalerwijze door de lever stroomt, omgeleid buiten de lever.

Een buisje wordt door de lever gestoken om een verbinding te maken (net zoals een tunnel) tussen de ader die het bloed naar de lever voert en de ader die het bloed uit de lever voert.

Dit procedé vermindert de druk op de lever en de aders en vermindert alzo de hoeveelheid lekkende vloeistof. 

Eens je aan gevorderde leverziekte lijdt, is de kans groot dat dit tot ascites zal leiden. 

Dikwijls kan je ascites vermijden door zo gezond mogelijk te leven en 

Alcohol vermijden, je dieet opvolgen en je zoutgebruik verminderen zijn de beste manieren om deze ontwikkeling te voorkomen. Laat je nauwgezet de toestand van je lever opvolgen.

Sommige van de in de vorige secties besproken behandelingen kunnen helpen om latere stadia te voorkomen. 

Ascites kan zeer vervelend zijn, let er dus op dat je alle adviezen en de door de dokter voorgeschreven medicijnen stipt opvolgt.

 
 
Raadpleeg steeds je arts voor volledige informatie.

© VHC Pagina update december 2022

De inhoud is gebaseerd op de informatie uit:

• de folder “Ascites-Guide” die door Norgine werd ontwikkeld.