De lever is tegelijk het zwaarste en een van de grootste organen van het lichaam. Hij bevindt zich rechtsboven in de buikholte, net onder de ribben.

De meeste cellen (ongeveer 60 %) in de lever worden ‘hepatocyten’ genoemd. Deze cellen absorberen nuttige voedingsstoffen uit ons voedsel en verwijderen schadelijke stoffen zoals giffen en alcohol uit ons bloed. 

De lever is een zeer veerkrachtig orgaan. Hij blijft functioneren, ook wanneer grote delen ervan beschadigd zijn. Hij is zelfs in staat om zichzelf te herstellen en te vernieuwen. Er zijn echter enkele vormen van beschadiging die de lever niet kan herstellen, zoals cirrose en kanker. 

De lever is een bijzonder orgaan. Onze lever is de koploper van het zelf herstellend vermogen. Het is namelijk in staat om weer aan te groeien en uit te groeien tot een volledige lever als deze gedeeltelijk is verwijderd. Het is dan wel belangrijk dat het overblijvende deel gezond is. 

Je lever kan bovendien nog heel lang zijn werk blijven doen als een deel ervan (bijvoorbeeld door ziekte) niet meer functioneert. De lever heeft dus een enorme reservecapaciteit.

In een vroeg stadium hebben veel mensen met een leverziekte geen klachten. Dit komt doordat het gezonde deel van de lever de verschillende functies goed genoeg kan uitvoeren.

Als je lever niet goed werkt, werkt je hele lichaam slechter. Wees er dus snel bij om erger te voorkomen. Dit zijn de 7 tekenen van leverziekte waar je echt op moet letten:

Snelle gewichtsverandering (meer of minder)

Wanneer je heel snel afvalt, kan dat erop wijzen dat je lever opeens geen koolhydraten, vetten en eiwitten meer goed kan verwerken. 

Ascites, ofwel buikvocht, is een ophoping van vocht in de buikholte. Deze ophoping kan in een snel tempo plaatsvinden (binnen enkele dagen) of in een periode van meerdere weken. Je gewicht zal dan snel bijkomen. De gewichtstoename manifesteert zich meestal het eerst in je bovenbuik.

Vermoeidheid

Hoewel er vele oorzaken voor extreme vermoeidheid kunnen zijn, is het proces dat erachter zit vaak nog onduidelijk. Wel is er een duidelijk verband aangetoond tussen invaliderende vermoeidheid en zwakte met het optreden van leverziekte. Algemeen wordt aangenomen dat door een slecht functionerende lever er minder voedingsstoffen worden opgenomen en dat je dan dus in feite aan ondervoeding leidt. Hormonale afwijkingen, diabetes en leverkanker kunnen aan het slecht functioneren bijdragen.

Blauwe plekken

In de lever worden stollingsfactoren geproduceerd die in je hele lichaam voor de bloedstolling zorgen. Functioneert je lever niet goed, dan kan er ook geen normale bloedstolling optreden. Dit kun je als eerste merken aan het bij het minst geringe stootje ontstaan van blauwe plekken, door bloedinkjes in kleine bloedvaten.

Geelzucht

Bij de afbraak van rode bloedcellen door de lever ontstaat bilirubine. Vervolgens verwijdert de lever deze stof uit je lichaam door uitscheiding naar de darmen. Als dit proces niet helemaal goed verloopt, dan vindt er opslag van bilirubine plaats waardoor je huid en oogwit geel worden.

Vocht vasthouden

Dit gebeurt met name wanneer je leverfibrose of levercirrose hebt: de ontstekingen en het littekenweefsel verhinderen een normale bloedstroom door de lever, waardoor de druk op de aderen toeneemt. Dit noemt men portale hypertensie (hoge bloeddruk). Het gevolg is vochtophoping in je buik, benen en voeten in de vorm van oedeem.

Een simpel trucje om vast te stellen of je vochtophoping of oedeem hebt is door met 1 vinger op je buik te duwen en weer los te laten. Wordt het plekje licht en pas langzaam weer z’n normale kleur? Dan houd je vocht vast.

Donkere urine

Door de opslag van bilirubine in je lichaam krijg je eerst geelzucht (zie punt 4) en gaan je nieren proberen om deze stof uit te scheiden. Het resultaat is dat je urine een heel donkere kleur krijgt.

Schijnbaar onverklaarbare koorts

Vaak wordt slecht functioneren van de lever veroorzaakt door een virusinfectie, zoals hepatitis A (zeer besmettelijk via besmet voedsel of water), B (besmetting via bloed of andere lichaamsvloeistoffen van mens op mens) en C (via bloed-bloed contact tussen mensen). Deze infecties beschadigen je cellen waardoor je lever moeite krijgt z’n werk te doen. De virusinfectie kan de oorzaak van de koorts.

Het is een fabeltje dat alleen alcohol je lever kapot maakt. Ook te veel vet eten, geneesmiddelen, overgewicht, slechte voeding of hepatitis kunnen heel schadelijk zijn.

Bij leverfalen kan de lever zijn functie niet meer naar behoren vervullen. Leverfalen kan acuut en zeer snel optreden, maar het kan ook het eindstadium zijn van een chronische leverziekte. De meest voorkomende oorzaak van acuut leverfalen in België is een intoxicatie met paracetamol.

De meest opvallende tekenen van leverfalen zijn geelzucht (of icterus), een gestoord bewustzijn (of hepatische encefalopathie) en een verminderde bloedstolling.

Bij een ernstig leverfalen is een levertransplantatie vaak de enige behandeloptie.

Soms is een leveraandoening onomkeerbaar en is de enige behandeloptie een levertransplantatie. De zieke lever wordt dan vervangen door een gezonde (donor)lever.

Er bestaan verschillende vormen van transplantatie:

• De zieke lever wordt geheel verwijderd en vervangen
• De kleine, linker leverkwab wordt aan een kind gegeven
• Een (deel van een) donorlever wordt naast de eigen lever geplaatst, zodat de eigen lever kan herstellen
• Levende donor levertransplantatie

Helaas is de vraag naar een donorlever groter dan het aanbod. Daarom bestaat er vaak een lange wachtlijst. Levertransplantaties worden uitgevoerd in gespecialiseerde levercentra.
 
 
Raadpleeg steeds je arts voor volledige informatie.

© VHC Pagina update december 2022